Ang Ibinuhos Na Dugo Ni Danilo “Danjun” Valcos Jr. Sa Kahabaan Ng Taft Avenue (1985)

” Danilo “Danjun” Valcos Jr.
Isinilang: ika- 17 ng Pebrero 1966
Namatay: ika- 26 ng Oktubre 1985

Binaril ng mga sandatahan ng pamahalaan
nuong ika- 21 ng Oktubre sa panulukan ng
daang Taft at Ayala, Maynila sa protesta ng
mga magsasaka at magbubukid ng Gitnang
Luzon…”

Hinihintay natin ang malakas na unos na darating. Buwan din yun ng Oktubre mas malakas pa sa unos ni Ramil/Lupit. Isang unos sa hanay ng mga magsasaka at partikular sa hanay ng kabataan.

Binuklat ko ang ilan tala sa kasaysayan ng Oktubre 1985. Binasa kong muli ang isa kong lumang tula. Binalikan ko ang isang lumang notebook. Binasa kong muli ang isang bagong tala. Nanahimik ako panandali at binalikan ko ang mga gunita.

“Naka-de gomang sapatos at may backpack na si Danjun, ‘yun nga lang alang budget nun para sa malakihang mobilisayon kaya’t pinasasanla ni Danjun ‘yun kanyang Zippo lighter para ipamasahe at makasama sa Lakbayan ng Magsasaka. Kanya- kanyang pasulpot ng pamadyak. Nabugbog ng mga nakaraan rali. Mga 50 pesos din yata ang pagkakasanla.” Kwento ni Jackie.

“Lakbayan ‘yun Oktubre 19-21 sa pagkakatanda ko nagsimula iyon sa Malolos rumuta ng Mecauayan patungong Manila.” sabi naman ni Nardy.

Kapit-bisig na sumisigaw ng Reporma sa Lupa! Uring Magsasaka Hukbong Mapagpalaya! Marcos Hitler Diktadur Tuta! Imperyalismo Ibagsak! May nalilikha ng tensyon, sa kabilang linya ay may kaguluhan na. May namamaril, ang lahat ay may kakaiba ng emosyon. Dumampot ako ng bato. Basta ibinabato ko sa direksyon ng mga namamaril, pasalubong sa amin. Sa totoo,hindi mo alam kung saan talagang direksyon na nangngagaling ang mga putok ng baril. Galit na ang umiiral. Nang-aagaw na nang mga truncheon ang ibang raliyista. Ibinuwal ang isang pulis na nakasakay sa isang motorsiklo. Wari ay hindi nakikisimpatya ang ingay ng LRT sa kaguluhan nangyayari sa ibaba. Pinagbabato ang isang bus at mga sakay ay nagsibabaan. Sa galit ay gustong itaob at sunugin. Sumisigaw ako na baka may masaktan na masa. Si Danjun may tama! sigaw ni Ronald. Isinakay nila sa isang service ng media. Mga putang ina ninyo! Mga putang ina ninyong pasistang militar!
Atras! Atras! Atras!

Umatras kami patungong Lawton. Nabawasan ng konti ang tensyon. Tulala ako. Tulala kami. Binabagabag ako ng matinding agam-agam. Susundan ko ba siya?
Tinatalo naman ako na sa akin nakasalalay ang koman. Oo , hindi na nga ako may responsibilidad sa kanila at may iba ng nakatoka sa kanila pero nandoon pa rin ang kosensya ang imahinasyon nang galit ng kanyang mommy. Na ikaw na dating nakikikain at nakikitulog sa amin, ikaw na nagdala sa kamatayan ng aking anak. Parang ganun ko na short cut ang mga imahinasyon. Wala pa naman tiyak na balita kung ano na ang kondisyon niya. Habang ako’y nakaupo sa hagdanan bato ng post office sa Lawton dinuduwag ako ng mga pangyayaring iyon. Nawala ako sa sariling makapag-isip ng mahusay. Naduwag na kong tuluyan…

Ang buhay ni Danjun ay hindi naman pwedeng ikumpara sa buhay ni Lean Alejandro o kaya’y sa buhay ni Edgar Jopson. Sabagay may kanya-kanyang
kulay ang buhay ng isang tao. Maari pa ngang sabihin nang iba hindi naman siya isang national figure o sino nga ba siya?

Isa siya sa maasahan at pursigidong maglunsad ng boykoteo. Produkto ng Benigno S. Aquino Foundation. Ika nga e Ninnoy, Ninoy- mga dilawan. Hanggang sa maging kasapi at manungkulan bilang vice-chairman ng LFS- Baliuag Colleges Chapter. Lumahok sa ibat- ibang pagkilos maging sa ibang sektor ng lipunan. May yugto din tinuklas niya ang karaniwan tinutuklas ng isang kabataan. Sa akin, napiho kong lumalalim na siya, hindi na siya ang dating Danjun, napiho ko yun bago kami nagkahiwalay.

Sinong makakalimot sa kanyang tsinitong mata, bilugan katawan, makinis na balat na mula sa pang-gitnang uri ng lipunan. Ang kanyang tawang parang may hingal, laging pagtatali ng pulang scarf sa leeg o kaya ay sa ulo.

Masama ang lagay. Kritikal daw ang kondisyon. Ilan araw din siyang nahirapan. Oktubre 26 binawian siya ng buhay. Ibinurol muna siya sa Malate Church kasama ng nabaril na si Manny Lazo, estudyante ng CLSU.

Kinonboy ang kanilang paghahatid. Nagliliwanag ang mga sulo. Ibinurol din siya sa San Jose Chapel, maraming tao. Binigyan siya ng Luksang Parangal. Nagsalita si Francis Dela Cruz at iba pang lider ng bawat sektor. Isa sa nagmisa ay si Fr. Albert Suatengco. Dinurog ang aking sarili sa mga awit na gaya ng Pag-ibig Sa Tinubuang Lupa, Unang Alay- unang alay…unang tuwa…unang mithiin…unang alay…ay buhay…huwag pagapi sa lumbay…huwag pagapi sa hapis. Maraming madre na dumadamay sa kanyang mommy. Ganunpaman wala pa rin akong lakas ng loob na tumitig sa mata ng mommy ni Danjun.

Mahaba ang naging daloy ng nakipaglibing. Idinaan sa public market. Sa unahan ng punerarya ay may bitbit pataas na isang tela na may naka-print ng kanyang mukha. Nalulunod ang kainitan sa mga sigaw ng islogan at plakard.

Ilan taon din yun na kapag undas ay nagkikita ang mga dating kasama. Umiingay ang sementeryo sa mga awiting makabayan at sa lagok ng beer. Ang tula kong ginawa na isinulat ko sa sakong burma ay di na rin nadadala ng kanyang kapatid. Na i-pablis pa daw yun sa Pacesetter sabi ni Cathy. Ilan na lang kaming pumapasyal kapag undas , kadalasan ay di na rin nagkakasabay-sabay.

Ang marmol na lapida ay parang isang daan na Taft Ave. may bitak na parang iginuhit sa aking sintido habang paulit-ulit kong binabasa;

” Danilo “Danjun” Valcos Jr.
Isinilang: ika- 17 ng Pebrero 1966
Namatay: ika- 26 ng Oktubre 1985

Binaril ng mga sandatahan ng pamahalaan nuong ika- 21
ng Oktubre sa panulukan ng Daang Taft at Ayala, Maynila
sa protesta ng mga magsasaka at magbubukid ng
Gitnang Luzon.

” Ang paglilingkod at paghahandog kung walang nakaugat na
pag-ibig ay walang kabuluhan at sa dakong huli ito ay
kasakiman.”- Danjun

“DALAWAMPUT APAT NA TAON ANG NAKALIPAS”

Hawak ko ang isang kopya ng ispesyal na edisyon – “Si Tatang At Mga Himala
Ng Ating Panahon” ni Ricky Lee inilunsad ang libro sa Powerbooks. Binasa nila Ogie Alcasid, Allan Paule, Danton Remoto, Jean Garcia, Dingdong Dantes, Angel Locsin ang ibat-ibang parte ng libro. Reportage yata kung tawagin.

Naaliw ako kay Ogie Alcasid bilang panggagad ke Joel Lamangan sa shooting ng Himala. Ganun din kay Danton Remoto.

Binasa ni Philip Salvador ang isang parte sa “Ang Mahabang Martsa Ni Emmanuel
Lazo” Gusto kong itago, gusto kong pigilin, gusto kong mahiya, gusto ko nang iluha at hindi ko na naitago, hindi ko na napigil, hindi na ko nahiya- akin ng iniluha…siguro hindi lang siguro. Tiyak yun…kaya ako naluha ay nandoon din ang kwento ni Danjun.

Mahaba ang pila para sa pagpapirma kay Ricky Lee, inilabas ko ang ikalawang edisyon at ni-rekwes kung lagyan ng dedikasyon sa pinaka-istorya. Mukha lang ni Manny Lazo na parang pigil na ngiti ang malapit na doo’y isinulat;

“Sa Alaala ng isang makabuluhang buhay!”
– Ricky Lee

Maikli kaming nag-usap, nagpakilala kong dati kong kasamahan si Danjun. Maging si Philip Salvador din daw ay nagustuhan niya yung parte niya at pati ang kanyang mga staff ay naiyak, iba kasi talaga ang dating, para bang may hinugot sa kaloob-looban mo at kinanti ang isang nakaraan. Malalim ang mga hiwa nang bawat bigkas, para bang nanadya.

Pagabi na. Papalayo kong binuklat ang bagong edisyon na kulay mamerde-merde, naka-imbos ang ibat-ibang galaw at posisyon ng mga tao, habang nakatayo si Nora Aunor malapit sa kahoy na bakod. Muli hinanap ko ang Kwento nila Manny at Danjun.
Hindi na ang Manny na pigil ang ngiti ang nakita ko…isang Danjun sa kanyang tsinitong mata, bilugan pangangatawan, makinis na balat mula sa pang-gitnang hanay, may pulang scarf sa leeg at may hawak na iwinawagayway …isang pulang bandila.

(c) 2009 Kwentulang Marino at Ed Nelson R. Labao

* Pasasalamat kay mommy Gloria at Obet Valcos
sa pagbibigay pahintulot at litrato