At Natagpuan Niya Si Pablo Neruda

Sinulyapan kong muli ang pabalat ng libro.Tapat na umusal ang aking puso. Winika ang mga katagang…. “At Natagpuan Ko Si Pablo Neruda.”

Kamakalawa ko natanggap ang isang package mula sa LBC. Inaasahan ko na ang laman ng package. Mula sa isang kaibigan na Griyegong marino. Ganunpaman, hindi pa rin maialis ang pananabik na buksan ito. Isang libro ni Pablo Neruda- Neruda (Selected Poems) kasama sa libro ang orihinal na mga tula at salin sa Ingles, postcard sa Patagonia, kopya ng sertipikasyon mula sa pamahalaang Chile na dumaan sila sa Magellan Straits, diyaryong El Mercurio na may petsang – Pebrero 28, 2010 ito ang panahon na nilindol ang Chile at isang maikling sulat na nakaipit sa libro.

Sa iba, pwedeng tingnan ito na pangkaraniwan lang na bagay o kwento. Meron din naman pwedeng mabili na rin sa ating bansa ang mga libro ni Pablo Neruda. Para sa akin, di usapin kung anong edisyon, nagsalin at editor ang nasabing libro. ‘Yun nga lang, hindi ko maitatago na me kakaibang ‘dating’ sa akin na mismong galing sa Chile at tinubuang lupa ni Pablo Neruda ang libro. Hindi pa rin naalis ang ugali kong may pagka-romantisista/sentimentalista.

Bakit nga ba mahalaga ang mga bagay na ito? Ano nga ba ang lalim at nasa likod ng mga kwento? Isang simple nga lang bang paghahanap o may lalim o nais iparating ang paghahanap?

Sa ibang hindi nakasusubaybay ng aking blog. Si Ioannis Sapountzis ay isang Griyegong marino. Maiksi lang ang aming ipinagsama sa barko. Kahit hindi siya nakarating sa pinas para sa binyag nang aking panganay na anak. Ipinaabot ko sa pamamagitan ng sulat na isa siya sa mga ninong. Sa loob nang nakalipas na labing limang taon ay nasa tatlong taon lang ang aming komunikasyon (sulat).

Nakaraang taon ay nakatanggap ako ng sulat/postcard mula sa Thailand. Sa pamamagitan nang kanyang girlfriend na taga Cebu ay nakontak niya ko. Nagpalitan kami ng komunikasyon at numero ng celfon. Binigla niya ko nung nakaraang taon, bibisitahin daw niya ko dito sa pinas. Paano ko malililimutan ang araw na iyon, bukod sa bertdey ni misis, ‘yun ang araw ni Ondoy! September 26.

Nagmungkahi ako na mag-aral siyang mag e-mail. Nakatanggap ako na papunta sila sa Chile. May umuwing pinoy seaman kaya’t nakatanggap ako ng package (dito na rin inihulog sa pinas). Isang postcard mula sa Santiago de Chile, may petsang Pebrero 12, 2010. Kasama rin ang isang e-postcard mula sa Greece.

Nilambingan ko siyang baka pwede niya kong padalan ng isang libro ni Pablo Neruda. may pasubali naman ako kung di makakaabala. Marso 5, 2010 ang muli nilang balik sa Chile. Hindi inaasahan ang paglindol nung Pebrero 28, 2010. Nag e-mail ako sa kanya na may tsunami alert at 8.8 intensity ng lindol at higit na pag-iingat. Nagpauna na rin ako na huwag na niyang intindihin ang akin hiling na libro. Sino ba naman ang aasa pa sa ganun sitwasyon. Itinulak na likhain ko ang tulang – “Pilit Mong Hinanap Si Pablo Neruda”

Sa huling palitan namin ng e-mail ay patungo na sila sa Australia. Nandoon ang pagpapalitan namin sa nagaganap na krisis pampulitika sa Greece at sitwasyon nitong nakaraang eleksyon. Ang mainit niyang pangungumusta sa aking pamilya. Pag-aalala ko sa kaguluhan sa Greece. Pagbabalik gunita sa pagkanta namin nang sabay ng Bella Ciao kasabay sa paglagok ng beer. Pagbabalak niyang mag-negosyo sa pinas. Pasasalamat sa ipinadalang libro.

Habang tinintingnan ko ang kanyang diyaryong padala na El Mercurio. Sumagi sa aking alaala ang ibingay niyang ElGrafico sa Guatemala nung 1993. Alam niyang kolektor ako ng mga mumunting bagay. Hindi man tuwirang sabihin, alam kong gusto niyang makapagpaligaya sa ganun paraan. Ipinagmalaki ko pa nga sa kanya ang tipong collage ng mga dyaryo at magasin na aking natipon nung dumalaw siya sa aming tahanan.

Sinulyapan kong muli ang pabalat ng libro.Tapat na umusal ang aking puso. Winika ang mga katagang…. “At Natagpuan Ko Si Pablo Neruda.”

Emanzky88
Mayo 25, 2010

© 2010 Kwentulang Marino
***
Imahe mula sa padala ni Ioannis Sapountzis

 

Ang Mga Nagkukunwang Avatar

At nangako ang mga nagdidiyos- diyosan. Ang mga nagkukunwang Avatar. Sumusumpa sila sa puntod ng kanilang ninuno, sinusumpa nila ang kahirapan, sumusumpang hindi magnanakaw. Makakaya nilang gawing gatas at pulot- pukyutan ang makutim na daloy ng tubig sa ilog. Doon ay maari kang lumangoy at magtampisaw. Magkaroon ng titulo at maging titulado. Barung- barong ay maging mansyon nang katuparan. Kaya kang ilipad sa kaitaasan na may ningning nang libong sulo. Kaya kang aliwin ng mga indorso, indorso ng mga payaso, makumbinsi nang hari ng mga payaso. Kaya kang damayan kahit na nga sa bisperas ng kapaskuhan. Kaya kang bahaginan ng pwersa at kapangyarihan. Kaya nilang itago ang kanilang tunay na uri. Kaya ka nilang papaniwalain na sila ay iyong kauri. Kaya nilang sumayaw nang pakaliwa, sumawsaw nang pakaliwa. Maraming bulag ang sa kanila ay sumasamba, mga binulag, mga nabulag at mga nagbubulag- bulagan sa patuloy na pagsamba sa mga nasabing diyos, sa mga dinidiyos at nagdidiyos- diyosan, sa mga nagkukunwang Avatar. At nangako ang mga nagdiyos-diyusan, ang mga nagkukunwang Avatar na bibigyan tayo nang kakaibang kapangyarihan. Nakita na nga ba natin ang tunay na Avatar? Hindi kaya tayo na mismo ang mga tunay na Avatar?

Emanzky88
30 Enero 2010

© 2010 Kwentulang Marino
__________________________________________
imahe yahoo.com

 

Ang Pag- alipusta

Salain ang mga pangungutyang ibinabato ng mga burgis, mga elitista, mga naghaharing uri, mga kaaway sa uri, mga nasa akademiya, mga manunulat, mga nag-aastang manunulat, mga makata, mga nag-aastang makata, mga kritiko, mga nag-aastang kritiko, mga intelektwal, mga nag-aastang intelektwal, mga political analyst, mga nag-aastang political analyst, mga nag- aastang maka- kaliwa, mga nag-aastang may malasakit sa kilusan at masa, mga nag- aastang rebolusyonaryo. Huwag ipagdamdam ang kanilang mga pangungutya, mga insulto at batikos. Huwag mapersonal, gantihan sila nang makauring katwiran, nang siyentipikong pagsusuri at pangangatwiran. Humalaw sa kanila ng aral, sa mga pina-konserbatibo, sa mga anti- mamamayan, sa mga kontra- rebolusyonaryo, sa mga dating kasama, sa mga dating aktibista, sa mga nagpuputok ang butse, sa mga hindi maghilom- hilom na hinanakit, sa mga napaglipasan ng panahon, sa mga nagsikunat na pananaw, sa mga latak ng lipunan- sa kanilang mga anti-rebolusyonaryong pahayag. Huwag mag-isip na laging tama, na hindi nagkakamali, na hindi pwedeng punahin, na magbalat-sibuyas, na maging sagradong baka, na maging arogante, na maging kampante, na siya lang ang nagtataglay ng tama, nang wastong kasagutan, nang katumpakan, nang kadalisayan. Bayaan silang mag-ngingiyaw, kumahol sa ilang, maglupasay at maglaway. Sa bandang huli, mangingibabaw naman ang katotohanan. At siya ang magsasabi, kung sino ang mali.

Emanzky88
9 Enero 2010

© 2010

 

Paano Lumikha Ng Isang Prankenstayn

Palitan mo ang kanyang utak. Bulungan mo siya araw-araw ng matatamis na salita. Busugin mo siya sa ibat-ibang posisyon o katungkulan. Palagi mong lalangisan ang kanyang mga tornilyo. Papaniwalain na siya ang pinaka-makapangyarihan sa kanyang nasasakupan. Lumikha ng mga EO na nagpapahintulot na armasan ang kanyang mga tauhan. Bayaan mong utos- utusan ang kapulisan at kasundaluhan. Bayaan mo lang siyang mandahas, manakot, kumitil ng maraming buhay. Bayaan mong magpapalit-palit ang kanilang angkan sa mga pwesto sa gobyerno. Mamunini sa angking yaman ng Mindanao. Kunsintihin ang walang habas na pag-masaker sa mga sibilyan, kababaihan, mamahayag at abogado. Bayaan mong bigyan katwiran ang Rido, baluktutin ang kautusan sa Koran at gamitin ang Islam para makapanlinlang. Bigyan siya ng pabuya sa bawat iutos at katiyakan ng kanyang katapatan sa iyo. Turuan mo siyang maging manhid sa mga hagulgol, maging sakim sa lahat ng bagay. Turuan mo siyang mandaya sa bawat halalan para sa katiyakan ng iyong pananatili sa kapangyarihan. Turuan mo siyang gayahin ang lahat ng iyong sasabihin, ikikilos, iisipin at ipag-uutos. Turuan mo siyang magbingi-bingihan sa mga sasabihin ng ibat-ibang samahang lokal at internasyunal, ng U.N Secretary General at mga lider ng mauunlad na bansa. Matutong magkibit-balikat sa mga titulong ipinupukol.Tratuhin mo siyang parang isang bata na mahaba ang buntot. Higit sa lahat, pag-aralan mong sa bandang huli ay kung paano ka niya hindi sakmalin.

(C) 2009 Kwentulang Marino
__________________________________________
imahe mula sa yahoo.news

 

Hanggang Kailan Ang Iyong Kadakilaan

Kay Manny “Pacman” Pacquiao

Hanggang kailan ka namin ipagtutulos ng kandila, ilalakad ng paluhod sa simbahan ng Quiapo, ipagdarasal sa lahat ng santo. Hanggang kailan kami aasam na lagi ang iyong panalo, makuha ang lahat ng titulo. Hanggang kailan hihiling na laging may laban para mabawasan ang sikip ng trapiko, krimen at operasyong militar partikular sa Mindanao.
Humanga kaming lubusan, parang kuto mo lang na tiniris si Cotto sa iyong laban, pitong titulo sa boksing sa iyo’y napasa-kamay.

Hanggang kailan mo pagtatakpan ang aming kahihiyan, mga binubugbog na pinay sa
gitnang silangan, atsay kung turingan, pakahulugan ng Filipina sa Italya at Hong Kong, mga binibihag na seaman ng mga pirata sa laot ng Somalia, mga pinay sa prostituiton den sa Macau at Malaysia. Mga nakabilanggong pinoy sa madidilim na piitan, hinahatulan ng kamatayan, mga pinoy na nakatira sa ilalim ng tulay (salamat na lang at may dumalaw na isang Gloria), bansang Pilipinas ay tanyag sa katiwalian. Hanggang kailan mo pagtatakpan ang bansa sa tagong bugbog nang kahirapan, kamangmangan at kasakiman nang iilan. Hanggang kailan mo pagtatakpan ang mga tiwaling opisyal sa pamahalaan, hanggang kailan mo pababanguhin ng bawat panalo ay pagdalaw sa palasyo. Hanggang kailan mo sila pasasakayin sa iyong kasikatan.

Hanggang kailan kami magigising sa katotohanan na hindi lahat ng pagkakataon ay nasa iyo ang kabataan, lakas at panalo… Hanggang kailan namin matatanggap na ito’y panandalian lang. Marami ang magagalit kung hilingin kong ikaw ay magpatalo baka sakaling ang maraming pinoy ay magising sa tagumpay ng pagdedeliryo.

Sapat na ang iyong binigay. Huwag mong kunsintihin ang kanilang mga kahangalan. Bigyan mo kami… di ng balato, bigyan mo kami ng gabay at talino kung paano dumisiplina sa aming mga sarili, kung paano at sino ang kaaway, kung saan dapat patamaan at puntiryahin ang kaaway, kung paano kumilatis ng kaaway…ang kaaway ng kagutuman, kamangmangan at kasakiman. Turuan mo kaming pag-ibahin ang realidad at pantasya.Turuan mo kaming kumilatis ng mga politikong pasirko-sirko sa 2010 eleksyon na tunay na mga hunyango, palipat-lipat ng mga partido; subalit iisa lang ang nagrerenda sa mga kabayo.

Hanggang kailan….hanggang kailan kami lulunurin sa iyong tagumpay…hanggang kailan kami pasasakayin at paasahin sa iyong kasikatan…hanggang kailan kami…magigising sa katotohanan.

Isa lang ang aking paalala…baka malunod sa tinatamasang grasya, tangayin kung saan ng politika, may dapat pagkalagyan ka na, sa tamang lugar doon- sa puso ng masa.

(C) 2009 Kwentulang Marino
_______________________________________
imahen sa laban ni Cotto at Pacman pdi.net

 

KWENTULANG MARINO: Isang Taon Ng Kablog- blogan

” hindi po selebrasyon ng kabulastugan at kabalbalan kung hindi…”

Kung hindi tumunog ang reminder ng aking celfon ay di ko namalayan, ngayung Nov.14, 2009 ay isang taon na pala ang aking blog- KWENTULANG MARINO, opo isang taon na pala ng kablog- blogan, hindi po kabulastugan o kabalbalan.

Ano ang nagtulak sa akin na gumawa ng blog? Bale ito po kasi ay isang balakin ko na sa aking bertdey (Nov. 8, 2008) ay iregalo mismo sa araw na iyon. Dagdag pa doon, tutoong may nasulat at nalathala na kong ilan tula at sanaysay; iniisip kong darating ang araw na nakatambak lang ang iba ko pang nagawang tula, isang araw ay kinakain na lang ng anay o binubukbok sa isang kahon ang aking kumpaylasyon. Higit sa lahat, may maiwan man lang akong pamana sa aking mga anak.

Dala nang kawalan kong muwang sa daigdig ng sapot at blogospero di ko nagawa ang blog bago pa man dumating ang bertdey ko. Isa pa, sa napagtanungan ko’y karamihan ay di alam kung ano ang “blog” Mabuti na lang at may kilala yung pamangkin kong lalaki na sanay mag-edit sa pc.

Unang naipaskil ang ilang tula. Hindi gaanong maalam din ang nag-umpisa nito, yung header naikabit niya pero yung widgets ay sa proseso ko na lang natutunan- paano maglagay ng tag, stat, kategoriya, cloud atbp. Sa kalagitnaan ko na nga lang ng taon natutunang mag lagay ng pix. Sa kalaunan ko na rin naintindihan ang ilan etiketa sa pag- blog at pag gamit nitong teknolohiya.

Kung tutuusin ay marami pa kong limitasyon at kahinaan sa aspetong teknikal at paglalim pa nang laman ng aking blog.

Alam ba ninyo nung una ay madalas o panay ang tingin ko sa top post at blog ng WordPress? – proud pa nga akong ipinaalam sa ilan kaibigan (tru text) na nasa top
post at kung ano ang rank ng Kwentulang Marino. Sa loob-loob ko rin nun ba’t itong ibang blog ay kung anu-ano lang kabalbalan ay siya pang nasa top. Ngayon ay naintindihan ko na, nuon yun, natatawa na lang ako sa aking sarili laluna’t inaalaska ko ni misis na kung di daw ba ko kasama sa top post ng WordPress. May pagkakataon pa nga na me napindot ako sa dashboard ko at biglang nawala ang mga pix, kinabahan ako nuon!

Ngayon ay alam ko na, di mo dapat paghanapan ang isang blogista o idikta kung ano ang dapat lamanin ng kanyang blog site, sabihin mang mababaw o malalim yun, iyon ay isang karapatan at kalayaan niya sa daigdig ng blogospero dahil pagpapahayag yun ng kanyang paniniwala, interes at mga saloobin. Mahalaga lang ay may pag- respeto at maging responsableng blogista.

Sabi nga ng isang blogista, kapag daw ang iyong blog ay walang nagkoment ay di ganun ka-epektibo ang iyong ipinahahayag na saloobin, mas maganda din daw na wag pasapat sa mga komento lang na gaya ng “astig”, “nice site” at iba pang bagay na di nagpapartikular sa komento o puna, yun bang mapapansin mo na binasa talaga ang laman at nagbato ng kanyang opinyon, hindi yung para mapansin lang ang kanyang blog name o i-add ka lang para makadagdag sa kanyang blogroll Gusto ko din pong maglinaw sa iba na karaniwang paksa ng aking post ay may halong pang-uuyam o satirika.

Hindi naman ako napapatali sa numerology, pero natutuwa ako’t pumalo sa 8k na din ngayun ang inaabot ng aking stat. Kung tutuusin maliit pa iyon kung ang pagbabasehan natin ay kung may ilan pc meron dito sa pinas.

Natutuwa ako’t kahit na yung mga nakararaan post ay may nagkomento pa rin. Sa dashboard ay napapansin kong may naliligaw na tingin ko ay mga estudyante, sana ay nakakatulong din ito sa kanilang aralin. Sa panahon pa rin ng Kwentulang Marino nagawa ko ang ilan tula na kasama sa ilalabas ng ANI 35, isang libro ng Cultural Center of the Phils.(CCP) sa Nov.26. Gusto ko sanang i- post ang iba ko pang tula, kaso may mga kompetisyon na pwedeng ma- diskwalipika ang ipapasa mong piyesa, dahil di pwede ang nalathala na kahit sa blog. Yung sa ANI 35, komo di naman kompetisyon iyon ay kasama ang tulang na- post na dito sa Kwentulang Marino gaya ng – “Malungkot Na Pamumukadkad Ng Sakura” at “Panaghoy Ng Isang Isla.” Yung tulang “Kimchi” ay di pa na paskil dito sa aking blog. May isa ngang humihingi din ng permiso na mailagay ang isang na-post ko sa ilalabas nilang dyaryo para sa Filipino community sa isang bansa sa Europa. ‘Yun nga lang mungkahing pakitingnan ang aking disklosyur sa
itaas ng aking header, dahil mayroon akong adbokasiya o pampulitikang paninindigan na maaring magkomplik kung hindi malinaw ang kabuuang oriyentasyon, interes ng nasabing dyaryo.

Maraming salamat sa mga dumadaan, sumisilip, sumusubaybay at nag-link sa KWENTULANG MARINO, kahit man lang minsan ay nahipo ng aking blog ang inyong buhay.
Muli, hindi po selebrasyon ng kabulastugan at kabalbalan kundi – ISANG TAON NA PO ANG KWENTULANG MARINO NG KABLOG- BLOGAN :-)!!!

 

Undas Nang Aking Kamusmusan

Undas, todos los santos, araw ng mga patay – kahit pa nga sabihing magkakaiba ito at iba ang selebrasyon ng Nobyembre a-uno at a-dos, para sa akin at sa iba pang bata at sa marami pang pinoy iisa lang ito.

Isa ito sa mahalagang okasyon sa mga pinoy laluna’t ang mga katolikong pinoy. Daan din ito ng pagsasama-sama o muling pagkikita ng myembro ng pamilya para dalawin ang puntod ng kanilang mahal sa buhay.

Pano ko malilimutan ang paghahanda ni Inang ng babaunin pagkain para dalin sa sementeryo. Igagayak sa basket na kawayan o yantok ang ginataan beroke o bilo-bilo kasama na ang inangit na kanin (malagkit rice) kundi man ay ginataang pinipig at pansit.
Sakay kami sa karitela para pumunta ng bayan.

Siksikan ang mga tao, kadalasan ay nagkakatulakan pa at maapakan pa ang iyong tsinelas, pag minamalas-malas ka ay pwede pa itong mapigtas. Maraming nagtitinda ng kakanin o pondahan, hindi pa bawal ang magbili ng mga alak na nakalalasing. Sa ibang lugar maagang nagsisiuwi ang mga tao, sa bayan namin ay mas masaya dahil inaabot nang magdamag.

Kinakailangang makaipon kami ng kandila. Minsan ay di pa talaga nauubos o namamatay ang kandila ng ibang nitso na aming kinukuhanan ay inaagad na namin. Iba naman bata ay ibinebenta ito para muling gawin kandila, gamit ang timbangang bakal na pahaba- may kawit ito para sabitan. Binibiyak na rin ito nun bumibili dahil may mga pilyong bata na nilalagyan ng bato o bagay na pampabigat sa loob para lumakas ang timbang. Syempre pa, ang nasabing pag-iipon ay utos sa amin ng titser para gawing floorwax. Syempre pa, may dagdag daw itong grade sa bawat makapagdadala.

Naghahanap din kami ng pinakamatandang nitso base sa nakalistang petsa sa lapida ng kanilang kapanganakan at kamatayan.

May pagkakataon din na umuusyoso kami sa pabalitang pupunta si Victor Wood para dalawin ang kanyang tatay. Hindi magkamayaw ang mga tao, syempre pa e artista.

Ito din ang panahon o pagkakataon para magtanan, kaya kung may kapatid kang dalaga ay mahigpit na ibibilin ng mga kani-kanilang magulang na batanyang mabuti ang kanilang ate. Pag nagkataon ay balita na kinabukasan na nagtanan o sumama na sa kanyang boypren.

Lumilibot din kami sa mga musuleo o libingan ng mga mayayaman. Ito din ang panahon na may nanganga-rolin, mas kilala sa “nangangaluwa” tatapatan mo ang isang bahay at kakantahan ng -“kaluluwa’y dumaratal, sa tapat ng durungawan, baka po kami ay mapagsaran…” bibigyan ka ng pera at pwede din sabihin sa iyo na “patatawarin po”

Ang mga ibang di makakapunta sa sementeryo ay nagtutulos sa kanilang harap o pintuan ng bahay, bukod sa pag-alaala sa kanilang namatay na mahal sa buhay, para din daw huwag pumasok ang mga kaluluwa o ispiritung – gala.

Simple lang ang mga bulaklak, pwede kang kumuha ng bulaklak ng water lily sa ilog o sapa, itutusok ito sa pinaka-stalk o kaya ay sa pinaka ubod ng saging, pwede din itong dagdagan ng bulaklak na gumamela, may mabibili din sa bayan ng bulaklak na mabaho kaya’t karaniwang sasabihin sa iyo na bulaklak ng patay.

Sa mayayaman, makikita mo ang matataba at kulay pulang kandila na may disenyo ng dragon. Mga lapidang marmol. Mga mamahaling bulaklak gaya ng orkids, rosas atbp.

Ngayon, paunti na ang pumupunta ng sementeryo, hindi na iyon ang panahon ng aking kamusmusan na tinatawag na “hindi mahulugang karayom” Marami na rin ang umuuwi ng maaga. Bumubuo ako ng mga katanungan at kasagutan – wala lang bang pamasahe na ang marami sa mga tao? O marami na ring sakahan ang kinombert sa sementeryo? O unti-unti na ring lumilipas ang isang tradisyon o kultura? O hindi na rin naniniwala ang marami sa naggalang kaluluwa o ispiritu? O kaunti na rin ang nagsisindi ng kandila dahil krisis. O alam na nang marami ang pagsisindi ng kandila ay pwedeng makapagpalala pa sa global warming?

Hindi na rin kaya naniniwala ang marami na kapag undas ay nag-istrol ang mga kaluluwa’t ispiritu? Ba’t nga ba hindi minumulto ng mga alumpihit na kaluluwa ang mga gumawa sa kanilang kalapastanganan o tulak ng kanilang kamatayan? Yung mga nang salbeyds, nagbulsa ng pondo ng gobyerno – kaya mahina ang pagkakagawa ng dam at nagtulak ng malaking kalamidad, yung mga nagbibigay ng permiso sa pagmimina na naging bunga para tabunan ng buhay ang isang bayan o mga barangay. Yung mga namatay sa gutom at sakit dahil marami sa mga nasa namumuno sa bansa ang kumakain sa mamahaling restawran. Nagtataka lang ako o baka ikaw din, ba’t di man lang sila kalabitin ng mga momo?

Sabi nang iba, pagpatay na raw ang isang tao parehas lang daw ang katatayuan ng isang mayaman at mahirap. Ewan ko kung tama nga ba yun ganun argumento. Ngayon hindi na ako bata at may uban na rin ang aking ulo, paminsan minsan ay kumukurot sa akin ang inggit. Yung mga libingan ng mayayaman ay may sariling banyo, may second floor, may kusina, may sala, nandoon ang maraming pagkain at inumin. Pero at pero, siguro…siguro wala akong K na ma-nguwestyon, sorry di ka nagsikap, di ka nagmula sa angkan ng mayayaman, di ka nagmula sa mga prominenteng angkan ng politiko at may sinabi, di ka nagmula sa mga angkan ng malalawak ang lupain, hindi ka nagmula sa panahon pa lang ng Kastila ay makapangyarihan na ang kanilang pamilya, panahon ng Amerikano, panahon ng Hapon, panahon ng Komonwelt, panahon ni Marcos, hanggang sa panahon ni Gloria, hanggang sa panahon na ito’y hindi naka-igpaw ang inyong angkan o pamilya sa ganun katatayuan sa lipunan.

Sori, dahil mas sila ang pinagpala , sori, dahil mas malapit sila sa simbahan, sori, kung anurin nang rumaragasang agos ang inyong libingan, sori, kung matatag ang pundasyon at nitso ng mayayaman at sila ang mas kinasihan ng nasa itaas at makapangyarihan, sori, kung kagat-kagat ng asong-gala ang mga buto’t kalansay ng iyong tatay, nanay, kapatid at kanu-nunuan.

“Sori, huwag ninyo kaming sisihin kung magkaiba ang katatayuan natin hanggang sa libingan at kamatayan” – bulong sa akin ng isang konyong momo.

(C) 2009, Kwentulang Marino
*imahe mula sa http://www.postcards.org

 

Makitid Ang Katarungan Sa Malapad Na Daang Taft*

(Sa Ika- 24 Na Taong Kamatayan Ni Danjun Valcos Jr.)

Pebrero 17, 1966 - Oktubre 26, 1985

Hindi

mapapaimpis ang namamagang

mukha ng karahasan

kung isinsil man ninyo ang aking

pangalan

sa mahabang listahang pader ng mga

bayani

o

ikasisiyang ihanay

kay

Ninoy Aquino, Edgar Jopson, Lorena Barros

at

Lean Alejandro.

Ganunpaman

Maraming salamat!

Hindi

matutungkab

ang

mantsa ng kasakiman

sa

pantalon kong duguan

ng

perang ibinabad sa nakasusulukasok na

klorina

mula sa kaban

ng

diktadura

meron nga ba?

Ganunpaman

Maraming salamat!

Hindi

mapasasaya

ang

tsinitong kong mata

nitong mga nakapaskil sa

daigdig ng sapot

mga

sanaysay, eksibisyong larawan, pinta

tula at  mabulaklak na mga salita

kung ngayon lang

muling

sumagi sa inyong gunita

ang aking

pangalan.

Ganunpaman

Maraming salamat!

Hindi

inoobligang ako ay papurihan

sambitin sa inyong

umpukan

tunay na aking

kinahinatnan

o

dalawin ang alumpihit na

puntod,

doon ay magtulaan,

umawit at mag-inuman

o

paulit-ulit

na

ikuti

ang mga titik ng kasaysayan

sa

bitak na lapidang marmol

sa

nitsong himlayan.

Nauumid

kong sa inyo ay itanong ang mga dating

kaibigan at kasama

sina

Jovan, Nardy, Eddie, Jackie, Bernard, Lito,

sina

Danny, Love, Malong, Cosme, Ipe, Nante

sina

Narding,Tofer, Dante, Javier at Rudy?

Sa

mga panandalian nakisilong sa

pugad ng aking

kamusmusan

kay

Edwin, Francis, Clemen, Cathy, Joven

kay

Peekay, Oslek, Andro

Rose at Emman?

Nakaguhit

pa rin kaya sa kanilang ugat

ang ehem at kulot na buhok

ni

Teto?

ang

kapilyuhan

ni

Bayuyig?

ang

makapal na salamin sa mata

at

pingkol na kamay

ni

TJ?

Ganunpaman

Maraming salamat!

Oo

dalawamput apat na beses na

Oo

mapangingiti at manlalaki

ang aking

singkit na mata,

muling iimpis

at

mamumula ang namaga

kong

mukha,

mangangasul ang pantalon

duguan,

likas na kulay sa panyong

pulahan,

pamagat na bandera ay wawagayway

KUNG

igagawad sa aming

ligalig na hukay,

matamis na awit

na matagal

ng

hinihintay.

Emanzky88

26 Oktubre 2009

(c) 2009 Kwentulang Marino/

*BABALA: Maselan ang litrato na kinakailangan ng
gabay/paliwanag para sa menor de edad o wala pa sa hustong gulang

 

Ang Ibinuhos Na Dugo Ni Danilo “Danjun” Valcos Jr. Sa Kahabaan Ng Taft Avenue (1985)

” Danilo “Danjun” Valcos Jr.
Isinilang: ika- 17 ng Pebrero 1966
Namatay: ika- 26 ng Oktubre 1985

Binaril ng mga sandatahan ng pamahalaan
nuong ika- 21 ng Oktubre sa panulukan ng
daang Taft at Ayala, Maynila sa protesta ng
mga magsasaka at magbubukid ng Gitnang
Luzon…”

Hinihintay natin ang malakas na unos na darating. Buwan din yun ng Oktubre mas malakas pa sa unos ni Ramil/Lupit. Isang unos sa hanay ng mga magsasaka at partikular sa hanay ng kabataan.

Binuklat ko ang ilan tala sa kasaysayan ng Oktubre 1985. Binasa kong muli ang isa kong lumang tula. Binalikan ko ang isang lumang notebook. Binasa kong muli ang isang bagong tala. Nanahimik ako panandali at binalikan ko ang mga gunita.

“Naka-de gomang sapatos at may backpack na si Danjun, ‘yun nga lang alang budget nun para sa malakihang mobilisayon kaya’t pinasasanla ni Danjun ‘yun kanyang Zippo lighter para ipamasahe at makasama sa Lakbayan ng Magsasaka. Kanya- kanyang pasulpot ng pamadyak. Nabugbog ng mga nakaraan rali. Mga 50 pesos din yata ang pagkakasanla.” Kwento ni Jackie.

“Lakbayan ‘yun Oktubre 19-21 sa pagkakatanda ko nagsimula iyon sa Malolos rumuta ng Mecauayan patungong Manila.” sabi naman ni Nardy.

Kapit-bisig na sumisigaw ng Reporma sa Lupa! Uring Magsasaka Hukbong Mapagpalaya! Marcos Hitler Diktadur Tuta! Imperyalismo Ibagsak! May nalilikha ng tensyon, sa kabilang linya ay may kaguluhan na. May namamaril, ang lahat ay may kakaiba ng emosyon. Dumampot ako ng bato. Basta ibinabato ko sa direksyon ng mga namamaril, pasalubong sa amin. Sa totoo,hindi mo alam kung saan talagang direksyon na nangngagaling ang mga putok ng baril. Galit na ang umiiral. Nang-aagaw na nang mga truncheon ang ibang raliyista. Ibinuwal ang isang pulis na nakasakay sa isang motorsiklo. Wari ay hindi nakikisimpatya ang ingay ng LRT sa kaguluhan nangyayari sa ibaba. Pinagbabato ang isang bus at mga sakay ay nagsibabaan. Sa galit ay gustong itaob at sunugin. Sumisigaw ako na baka may masaktan na masa. Si Danjun may tama! sigaw ni Ronald. Isinakay nila sa isang service ng media. Mga putang ina ninyo! Mga putang ina ninyong pasistang militar!
Atras! Atras! Atras!

Umatras kami patungong Lawton. Nabawasan ng konti ang tensyon. Tulala ako. Tulala kami. Binabagabag ako ng matinding agam-agam. Susundan ko ba siya?
Tinatalo naman ako na sa akin nakasalalay ang koman. Oo , hindi na nga ako may responsibilidad sa kanila at may iba ng nakatoka sa kanila pero nandoon pa rin ang kosensya ang imahinasyon nang galit ng kanyang mommy. Na ikaw na dating nakikikain at nakikitulog sa amin, ikaw na nagdala sa kamatayan ng aking anak. Parang ganun ko na short cut ang mga imahinasyon. Wala pa naman tiyak na balita kung ano na ang kondisyon niya. Habang ako’y nakaupo sa hagdanan bato ng post office sa Lawton dinuduwag ako ng mga pangyayaring iyon. Nawala ako sa sariling makapag-isip ng mahusay. Naduwag na kong tuluyan…

Ang buhay ni Danjun ay hindi naman pwedeng ikumpara sa buhay ni Lean Alejandro o kaya’y sa buhay ni Edgar Jopson. Sabagay may kanya-kanyang
kulay ang buhay ng isang tao. Maari pa ngang sabihin nang iba hindi naman siya isang national figure o sino nga ba siya?

Isa siya sa maasahan at pursigidong maglunsad ng boykoteo. Produkto ng Benigno S. Aquino Foundation. Ika nga e Ninnoy, Ninoy- mga dilawan. Hanggang sa maging kasapi at manungkulan bilang vice-chairman ng LFS- Baliuag Colleges Chapter. Lumahok sa ibat- ibang pagkilos maging sa ibang sektor ng lipunan. May yugto din tinuklas niya ang karaniwan tinutuklas ng isang kabataan. Sa akin, napiho kong lumalalim na siya, hindi na siya ang dating Danjun, napiho ko yun bago kami nagkahiwalay.

Sinong makakalimot sa kanyang tsinitong mata, bilugan katawan, makinis na balat na mula sa pang-gitnang uri ng lipunan. Ang kanyang tawang parang may hingal, laging pagtatali ng pulang scarf sa leeg o kaya ay sa ulo.

Masama ang lagay. Kritikal daw ang kondisyon. Ilan araw din siyang nahirapan. Oktubre 26 binawian siya ng buhay. Ibinurol muna siya sa Malate Church kasama ng nabaril na si Manny Lazo, estudyante ng CLSU.

Kinonboy ang kanilang paghahatid. Nagliliwanag ang mga sulo. Ibinurol din siya sa San Jose Chapel, maraming tao. Binigyan siya ng Luksang Parangal. Nagsalita si Francis Dela Cruz at iba pang lider ng bawat sektor. Isa sa nagmisa ay si Fr. Albert Suatengco. Dinurog ang aking sarili sa mga awit na gaya ng Pag-ibig Sa Tinubuang Lupa, Unang Alay- unang alay…unang tuwa…unang mithiin…unang alay…ay buhay…huwag pagapi sa lumbay…huwag pagapi sa hapis. Maraming madre na dumadamay sa kanyang mommy. Ganunpaman wala pa rin akong lakas ng loob na tumitig sa mata ng mommy ni Danjun.

Mahaba ang naging daloy ng nakipaglibing. Idinaan sa public market. Sa unahan ng punerarya ay may bitbit pataas na isang tela na may naka-print ng kanyang mukha. Nalulunod ang kainitan sa mga sigaw ng islogan at plakard.

Ilan taon din yun na kapag undas ay nagkikita ang mga dating kasama. Umiingay ang sementeryo sa mga awiting makabayan at sa lagok ng beer. Ang tula kong ginawa na isinulat ko sa sakong burma ay di na rin nadadala ng kanyang kapatid. Na i-pablis pa daw yun sa Pacesetter sabi ni Cathy. Ilan na lang kaming pumapasyal kapag undas , kadalasan ay di na rin nagkakasabay-sabay.

Ang marmol na lapida ay parang isang daan na Taft Ave. may bitak na parang iginuhit sa aking sintido habang paulit-ulit kong binabasa;

” Danilo “Danjun” Valcos Jr.
Isinilang: ika- 17 ng Pebrero 1966
Namatay: ika- 26 ng Oktubre 1985

Binaril ng mga sandatahan ng pamahalaan nuong ika- 21
ng Oktubre sa panulukan ng Daang Taft at Ayala, Maynila
sa protesta ng mga magsasaka at magbubukid ng
Gitnang Luzon.

” Ang paglilingkod at paghahandog kung walang nakaugat na
pag-ibig ay walang kabuluhan at sa dakong huli ito ay
kasakiman.”- Danjun

“DALAWAMPUT APAT NA TAON ANG NAKALIPAS”

Hawak ko ang isang kopya ng ispesyal na edisyon – “Si Tatang At Mga Himala
Ng Ating Panahon” ni Ricky Lee inilunsad ang libro sa Powerbooks. Binasa nila Ogie Alcasid, Allan Paule, Danton Remoto, Jean Garcia, Dingdong Dantes, Angel Locsin ang ibat-ibang parte ng libro. Reportage yata kung tawagin.

Naaliw ako kay Ogie Alcasid bilang panggagad ke Joel Lamangan sa shooting ng Himala. Ganun din kay Danton Remoto.

Binasa ni Philip Salvador ang isang parte sa “Ang Mahabang Martsa Ni Emmanuel
Lazo” Gusto kong itago, gusto kong pigilin, gusto kong mahiya, gusto ko nang iluha at hindi ko na naitago, hindi ko na napigil, hindi na ko nahiya- akin ng iniluha…siguro hindi lang siguro. Tiyak yun…kaya ako naluha ay nandoon din ang kwento ni Danjun.

Mahaba ang pila para sa pagpapirma kay Ricky Lee, inilabas ko ang ikalawang edisyon at ni-rekwes kung lagyan ng dedikasyon sa pinaka-istorya. Mukha lang ni Manny Lazo na parang pigil na ngiti ang malapit na doo’y isinulat;

“Sa Alaala ng isang makabuluhang buhay!”
– Ricky Lee

Maikli kaming nag-usap, nagpakilala kong dati kong kasamahan si Danjun. Maging si Philip Salvador din daw ay nagustuhan niya yung parte niya at pati ang kanyang mga staff ay naiyak, iba kasi talaga ang dating, para bang may hinugot sa kaloob-looban mo at kinanti ang isang nakaraan. Malalim ang mga hiwa nang bawat bigkas, para bang nanadya.

Pagabi na. Papalayo kong binuklat ang bagong edisyon na kulay mamerde-merde, naka-imbos ang ibat-ibang galaw at posisyon ng mga tao, habang nakatayo si Nora Aunor malapit sa kahoy na bakod. Muli hinanap ko ang Kwento nila Manny at Danjun.
Hindi na ang Manny na pigil ang ngiti ang nakita ko…isang Danjun sa kanyang tsinitong mata, bilugan pangangatawan, makinis na balat mula sa pang-gitnang hanay, may pulang scarf sa leeg at may hawak na iwinawagayway …isang pulang bandila.

(c) 2009 Kwentulang Marino at Ed Nelson R. Labao

* Pasasalamat kay mommy Gloria at Obet Valcos
sa pagbibigay pahintulot at litrato

 

Ang Pampulitikang Lasa Ng Instant Noodles, Botelyang Tubig, Sarsa at Pang-Konsumong Masa

Ang pagkain ay isang sukatan kung ano ang katatayuan ng isang tao o lipunan. Natatandaan ko pa nu’n, mga tatlumpu’t limang taon na ang nakararaan. Pag tinanong ka kung ano ang inyong ulam o iniulam, bantulot kang sagutin laluna’t umiiral ang iyong hiya-“tuyo (dried fish o bulad sa kabisayaan) lang po” nung panahon na yun, pag nag-ulam ka ng tuyo e nasa level ka ng mahirap na pamilya. Pero ngayon hindi ka na dapat mahiya, dahil ang 1kl. ng tuyong kaliskis ay umaabot sa 160-200 piso. Tambok o lapad ay 250-300 piso ang 1 kl.

Matapos ang yugto ng tuyo, daing o bulad ay pumasok naman tayo sa yugto ng Galunggong. Sa panahon bago at maluklok ang namayapang presidente na si Cory Aquino. Ang isdang galunggong ay kinokonsidera na mababang uri o pagkain lang ng mga purdoy. Kaya’t napalitan naman na “GG lang po ang ulam namin.”

Ngayong namatay na si Pres. Cory Aquino ang isdang GG ay di na pagkain ng purdoy. Ang sukatan kung ikaw ay naghihirap ay ang madalas mong pagkain ng instant noodles mula umaga hanggang gabi, sasabawan mo ito ng ilan pitsel na tubig para mapagkasya sa buong myembro ng pamilya.

Ba’t na naman naungkat ito? Dati mo na yata itong nai-post? Maaring sagot ng ilan nakakabasa ng aking mga ipinaskil.

BInagabag lang kasi ko ng mga napagkikita kong instant noodles at bottled water na ipinamimigay sa mga nasalanta ng bagyong Ondoy at Pepeng.

Sa pakiwari ko hindi lang ngayon ito ipamimigay sa panahon ng kalamidad. Magpapatuloy ito hanggang sa panahon ng kampayahan o eleksyon. Syempre pa, nasa balatkayo pa rin ito ng patuloy na pagtulong sa mga nasalanta. Kung dati ay ipinamimigay lang ng mga kandidato ay mula sa t-shirt, pamaypay, payong, kendi, bag, kalendaryo, semento, poso, yero, buhangin at bato.

Bubuhos ang mga pang-konsumong produkto na kailangang-kailangan ng pangkaraniwan o nagdarahop na masang pinoy. Babaha ang mga instant noodles, mga naka-sachet na 3 in 1 coffee, shampoo, sarsarap, patis, catsup, toyo, cooking oil. Kaibahan lang nito ay nakapaskil ang mga mukha ng kandidato at naghuhumiyaw nilang pangalan.

Para sa iba, isa itong katawa-tawa at insulto sa malawak na masa. Sa isang banda, para sa mga politikong may ganitong ideya, bukod sa nakatitipid, epektibo din itong ko-konekta sa masa. Alam ng mga nasa likod nito na ang masang pinoy ay gaya ng isang instant noodles – madaling makalimot, madaling mapagpatawad,madaling bumigay; sentimental o emosyunal, kakapit sa patalim kapag sikmura ay kumakalam, matiisin at madaling paikutin. Hindi nila kukutwesyunin kung bakit nakapaskil ang mukha ng isang kandidato sa mga nasabing produkto. Sabihin mo man iyon ay isang diktadur o asawa ng isang diktadur, protektor ng mga gambling lord, maraming pinapatay, sipsip sa U.S, sangkot sa ZTE o C5 scandal at kumakain sa mga mamahaling restawran. Walang puwang ang mga katanungan, walang puwang ang sino at bakit kami binibigyan…walang puwang ang pagtanggi.

Kung dati ang mga nagpapagawa lang nito ay mga malalaking fastfood chain, hotel o mga kumpanyang may ispesyal na pag-gagamitan. Ang mga kandidato o politiko ay pumasok at papasok na rin sa ganitong larangan.

Para sa malalaking negosyo. Tingin ko’y hindi sila nangangamba na ma-apektuhan ang kanilang negosyo o produkto kung ilalagay nila ang mukha ng isang diktadur o politikong batbat ng anomalya at pandarambong, iba pang krimen laban sa bayan. Katwiran nila, kami yung naasahan ninyo sa panahon ng may kalamidad ang bansa, kami ang nag-uulat sa mga kaganapan kahit na nga walang patalastas, kami ang nagpapadala ng mga tone-toneladang sardinas, noodles, gamot, blanket. Parang manok na di ma pa-itlog ang aming mga foundation kung paano kami tutulong. Kami na inuuna ang kapakanan ng mamamayang Pilipino bago tubo.

Nabugbog na ang pangkaraniwang masa ng patalastas sa telebisyon. Napasaya na kami ng mga telenovela, nanalo na kami ng milyon-milyon sa mga pa-kontes at pa-raffle.Napaiyak na kami ng inyong mga proyekto para sa mga batang walang pampaaral sa hayskul.Napapaniwala na kami ng mga sikat na nag-indorso ng nasabing produkto – na ito’y walang lason, nakapag-papayat, nakabubusog, nakapag-papatalino, nagpapatawad at natututong magmahal.

Kaya’t walang problema kung ito’y ipamimigay, ipamumudmod sa panahon ng kampayahan. Bumaha ng limpak-limpak na pera at pangunahing kailangan ng masa. Magpapakalunod kami sa sabaw ng noodles, magpipista kami sa ibat-ibang putahe ng instant ulam na de lata, malalasing kami sa iba-ibat klase ng kape, ipanghuhugas namin ang mga bote-botelyang tubig sa inaalipunga naming mga paa. Hahalimuyak ang aming putikan buhok sa ibat-ibang klase ng shampoo. Dahil ang lahat ng ito’y sa amin din nanggaling.

Ang ikinatatakot ko lang. Huwag sana silang maging kampanteng mga politikong gumagawa at gagawa nito. Baka sa pagkain ng pankaraniwang masa na kanilang animo mumong kanin ipinamudmod ay biglang kabagan at hindi matunawan, umakyat sa kanilang ulo – mahimasmasan at tuluyang matauhan. Sumuka…isuka…sumuka nang sumuka…isuka nang isuka.

(c) Karapatang-ari 2009 Kwentulang Marino

* litrato sa noodles ni Tina Bustamante Tubongbanua
litrato sa botelyang tubig ni Annette Helbig
sumusukang payaso mula sa news.yahoo.com