Ichi (isa), ni (dalawa), san (tatlo), shin (apat), go (lima), roku (anim)…Sampung taon ako nu’ng una ‘kong natutuhan ang pagbilang ng 1-10 na “basic cardinal numbers” ng Hapon. Kaso, hanggang anim na lang ang naka-rehistro sa isip ko. Turo sa’kin ito ni Mang Pepe, beterano nu’ng WW II.
Kadalasan libangan nu’ng bata pa’ko kundi makinig ng radyo, manood ng t.v eh tumambay sa tindahan at makipaghuntahan (kwentuhan). May sari-sari store (kasama na ang tindang ulam) kami nu’n. Sa t’wing darating si Mang Pepe, s’ya ang unang pasimunong bibilang hanggang sa kami’y tipong nagpapaligsahan sa pagbilang. Sa mura ‘kong gulang tumatak na ang pagbilang na banyaga (hindi pa uso ang mga nag-japan). Bago bumili ng ulam si Mang Pepe sa aking nanay na si Inang Rita ay magpipilit muna itong tikman ang lahat ng putahe; mula sa paksiw na tilapya, bisugo at kalderetang baga’t atay ng kalabaw. Hindi maiwasan mayamot ng aking nanay dahil di lang isang beses n’ya itong ulitin kumbaga isang ritwal na ito- ipagpipilitang gamitin ang panandok ng ulam kung kaya’t lagi naman s’yang binibigyan ng kutsara para hindi ikaselan ng ibang bibili. Hindi pa ito magkakasya, kahit na nga masarap ang pagkakaluto ay may pintas ka pa rin maririnig at babaratin pa ang pagbili, ganunpaman doon na iikot ang huntahan. Ipakwento ng aking tatay na si Amang Bio ang buhay ni Mang Pepe sa pakikipaglaban n’ya sa Bataan-kwento n’ya nakatakas s’ya sa “Death March.” Bubuskahin naman s’ya ni erpat na wala naman s’yang napatay kahit isang sundalong Hapon at pumuputok na hindi tumitingin sa kalaban na parang lumalabas ang kaduwagan. Hindi naman s’ya napipikon pero sasabayan ng alis na tumitikhim.
Ilan taon na lang at magsi-singkwenta na ang nasabing eksena. Tumingkad lang ang nasabing alaala dahil sa news ng maramihang pagpila sa U.S Embassy para sa makukuhang benepisyo ng mga beteranong Filipino nitong WW II. Dahil ito sa pinirmahan ni Obama na tinatawag na “stimulus funds.” na $198 million para sa mga beterano.
Sa aking henerasyon at hanggang sa kasalukuyang panahon. Marami at malaki pa rin ang pananampalataya sa Amerika, kay Uncle Sam- s’ya ‘yung tagapagtaguyod at tagapagtanggol ng demokrasya. ‘Yung bang ikararangal mo ang iyong lolo, tatay, kuya at kamag-anak kapag naging bahagi o nakihamok para sa U.S
Nandoon ang malasakit ng gobyerno mula sa pagkain, damit, sweldo at mga benepisyo.
Sa kabilang banda, meron tayong hindi nakikita sa likod ng kasaysayan. Sa libro nga ni Carlos Bulosan na “America Is In The Heart” kahit boluntaryo silang (mga Filipino) magpa-rehistro para lumaban sa gyera, tinanggihan sila dahil sa “National Selective Service Act. Sa librong,”The Port Chicago Mutiny” ni Robert L. Allen, iskolar- malinaw na inilahad ang hindi makataong pagtrato sa mga sundalong Afro-American o negro. Sa Houston, Texas may nakuha kong libreng libro na pwedeng iuwi sa barko mula sa Houston Seaman’s Center na may pinamagatang “Strangers From A different Shore (A History Of Asian Americans)” ni Ronald Takaki, isa rin iskolar. Nabanggit din sa teksto ang pakikibaka nila Carlos Bulosan at iba pang Filipino, Chinese, Koreans, Japanese at iba pang Asyanong sundalo sa hindi magandang pag-trato ng gobyernong Estados Unidos.
Nakakalungkot isipin na kayang-kayang gumastos ng limpak-limpak na dolyares ang U.S gaya ng gyera nu’ng WW II, Vietnam, Cuba, Nicaragua at iba pang operasyon lihim at hayag. Nagawa rin n’yang makapagpautang kay Saddam Hussein sa Iran-Iraq War. Sa huli ang magastos na gyera sa Afghanistan at tuwirang pagsalakay sa Iraq. Paglikha at pagbebenta ng mga makabagong armas pandigma na kayang ikasagip ng pagkakautang ng isang mahirap na bansang gaya ng Pilipinas. Kung tutuusin ay hindi na dapat dalhin sa kabilang buhay ang hinanakit ng maraming beterano sa gobyerno ng U.S
Sabi ng iba, pasalamat na tayo kay Obama at sa gobyernong Amerikano at pinirmahan din ang matagal nang minimithi ng mga beterano.
Naiiling na lamang ako sa mga naglalabasang news sa internet- bingi’t ulyaning beterano na sa katagalan ay hindi na mataandaan ang pangalan ng kanyang asawa, nakaratay na beterano na hindi na kayang pumirma’t thumbmark na lang ang ginamit para sa aplikasyon. Hindi lang masabi ng tuwiran nu’ng ininterbyu na “putang ina mo lolo o tatay ‘wag ka munang mamatay may makukuha tayo ke Uncle Sam!”
Sa loob-loob ko parang isang laruan sundalo lang ang mga beteranong Filipino at lahat ng mga sundalo na iniumang ng Amerika sa isang gyera ng negosyo at pangangamkam.
Bago ko ito ipi-nost, kinumusta ko si Mang Pepe sa kanyang pamangkin thru text, sagot n’ya sa text-“Ilan taon na s’yang patay, parang nawalan ng laban ang kanyang mga buto, unti-unti s’yang humina, ‘yun ang ikinamatay n’ya sir.”
(c) 2009 Kwentulang Marino
Mga nakaraang araw pilit kong inaabala ang isip ko sa pag biyahe ni PGMA, kung tutuusin wala naman akong mapapala dahil di naman ako politiko. Hindi rin naman ako myembro ng kung anuman pampulitikang organisasyon. Hindi rin naman akong isang nag-aastang “political analyst” ng isang bayaran presidential aspirant.
Higit pang pinangangambahan ko’y ang tahasan niyang sinabi sa SONA na hindi siya magdedeklara ng Martial Law. Ikinalilikot ng isip ko’y yung formulation kong “The Honduras Twist” Kung si President Zelaya ay pinatalsik ng isang kudeta dahil sa balakin niyang extension sa kanyang term. Maaring mangyari naman sa Pilipinas ay isang “coup na magmumula sa kanyang matatapat na heneral at kasundaluhan” Hindi rin ito patatagalin at magpapatawag na i-convene ang kongreso at di kinakailangan ng partisipasyon ng senado syempre pa nasa renda ito ng militar. Presto, may iluluklok silang pinuno na hindi na dapat pang pagtalunan ang kinababaliwan CHA-CHA o CON ASS.
Kwentulang Marino 